AI in de zorgsector: Kans of risico?

De integratie van kunstmatige intelligentie (AI) binnen de zorgsector roept zowel enthousiasme als vragen op. Als student en zorgverlener met een sterke interesse in technologie zie ik de kansen die AI biedt om administratieve taken te vereenvoudigen en de zorgkwaliteit te verbeteren. Tegelijkertijd blijf ik kritisch: de menselijke connectie en empathie zijn essentieel in de zorg en mogen niet worden vervangen door technologie.¹ In deze blog bespreek ik de voordelen van AI voor de zorg, evenals de belangrijke rol die zorgverleners blijven spelen.

1. Vermindering van Werkdruk voor Zorgverleners

Een van de grootste voordelen van AI in de zorg is de mogelijkheid om de werkdruk voor zorgverleners te verlagen. Door routinematige en administratieve taken over te nemen, zoals het beheren van patiëntendossiers en het plannen van afspraken, geeft AI ons als zorgverleners meer ruimte om ons te richten op waar het echt om draait: het leveren van hoogwaardige, persoonlijke zorg aan patiënten. Automatisering kan de efficiëntie verbeteren door zorgverleners minder tijd te laten besteden aan administratieve taken en meer aan directe zorg voor patiënten.

Toch moeten we niet vergeten dat AI geen wondermiddel is en dat de implementatie van AI-systemen niet eenvoudig en niet zonder risico’s is. De automatisering van administratieve taken kan inderdaad werkdruk verminderen, maar het vergt zorgvuldigheid en voortdurende monitoring om AI-processen betrouwbaar en stabiel te maken – zeker in de complexiteit van de zorg. Fouten kunnen in de beginfase onvermijdelijk zijn, en een succesvolle implementatie vereist investering in tijd, aandacht en voortdurende controle. Efficiëntie op de lange termijn kan alleen worden bereikt met een gedegen aanpak en een kritische blik.

Wat we echter echt zouden willen zien, is een structurele aanpak om de administratieve last die door regelgeving, zorgverzekeraars en het ministerie wordt opgelegd, te verminderen. Veel van de huidige administratieve verplichtingen voegen nauwelijks waarde toe aan de zorg die wij als zorgverleners leveren. Formulieren en rapportages stapelen zich op, en we hebben vaak het gevoel dat deze eisen meer gericht zijn op het voldoen aan systeemvereisten dan op het welzijn van de patiënt. Het verminderen van deze overbodige administratieve taken zou niet alleen onze werkdruk verlagen, maar ons ook beter in staat stellen om de zorg te leveren waar we voor staan.

2. Verbetering van de Zorgkwaliteit

Het verminderen van administratieve lasten door AI kan echt een positieve invloed hebben op de kwaliteit van zorg. Door routineklusjes uit handen te nemen, ontstaat er voor zorgverleners meer tijd en aandacht voor elke patiënt. Dit zorgt ervoor dat we ons beter kunnen verdiepen in de specifieke behoeften van patiënten, wat resulteert in persoonlijkere en betere zorg. Voor patiënten betekent dit een prettigere ervaring en meer tevredenheid over de geboden zorg.

Ook voor ons als zorgverleners is dit een groot voordeel: we zijn immers in de zorg gaan werken om mensen te helpen, niet om vast te zitten in een berg administratieve rompslomp. Minder administratieve druk betekent dat we meer kunnen focussen op de reden waarom we dit werk zijn gaan doen.

3. Voorzichtigheid bij Vervanging van Zorgpersoneel

Hoewel AI veel voordelen biedt in de zorg, moeten we oppassen dat we de onmisbare rol van menselijke zorgverleners niet uit het oog verliezen. Zorg draait om meer dan alleen efficiëntie; empathie, begrip en persoonlijke interactie zijn essentieel voor het welzijn van patiënten. AI kan ons helpen om administratieve taken te vereenvoudigen, maar het mag nooit de zorgprofessional vervangen. Er is een risico dat we door te veel op technologie te vertrouwen de unieke waarde van persoonlijke zorg kwijtraken. Zorg blijft in de kern mensenwerk, waarin vertrouwen, veiligheid en menselijke connectie cruciaal zijn.

Een mooi – en leerzaam – voorbeeld van hoe technologie ook mis kan gaan, zagen we bij de verhuizing van onze groothandel. Het samenvoegen van twee locaties was een logische stap met mooie plannen voor de toekomst. Maar in de uitvoering ging er van alles mis, vooral bij de afdeling Central Filling. Pakketten raakten zoek, werden verkeerd geleverd, of waren incompleet – soms stond dit nog vermeld in een notitie, maar vaak ook niet. In sommige gevallen werden bestellingen zelfs zomaar geannuleerd.

Wekenlang moesten we in de apotheek de situatie opvangen. We vulden lokaal medicijnen aan om recepten toch compleet te maken, werkten deze wijzigingen bij in het systeem, en openden vervolgens dagen later weer pakketten om de extra medicijnen eruit te halen, die we immers lokaal al hadden bijgeleverd. Dit alles in een tijd waarin we ook al te maken hebben met medicijntekorten.

Ons team heeft het met veel inspanning opgelost, maar prettig werken was het allerminst. Deze situatie benadrukt hoe belangrijk het is dat technologie in de zorg goed wordt gemonitord en ondersteund, en vooral hoe essentieel de menselijke kant van zorg blijft. Waar technologie niet betrouwbaar functioneert, zorgt het zorgpersoneel ervoor dat patiënten toch krijgen wat ze nodig hebben. Dat is de kracht van menselijke zorg, en dat is iets wat AI, hoe handig ook, nooit kan vervangen.

De Rol van AI: Kans of Risico?

AI heeft de potentie om de zorgsector te transformeren door werkdruk te verlichten en de kwaliteit van zorg te verhogen. Als zorgverlener en student in dit vakgebied zie ik vooral kansen in de manier waarop AI administratieve lasten kan verlichten, zodat zorgprofessionals zich kunnen richten op wat echt telt: de patiënt. Toch moeten we voorzichtig zijn en ervoor zorgen dat de menselijke elementen – zoals empathie en persoonlijke interactie – altijd centraal blijven staan in de zorgverlening. Met een zorgvuldige en verantwoorde implementatie kan AI een waardevolle aanvulling zijn op de huidige zorg, zonder de onmisbare menselijke component uit het oog te verliezen.

Welke ervaringen heb jij hiermee? Laten we van elkaar leren. #samenwijzer

1. Het is opvallend dat de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) recent liet weten ‘alles op alles zetten’ om kunstmatige intelligentie (AI) een ‘revolutie in de zorg’ teweeg te laten brengen. terwijl extra middelen voor zorgpersoneel uitblijven. De minister ziet AI als dé oplossing om het personeelstekort op te vangen. Hoewel AI waardevol kan zijn als ondersteuning in de zorg, is het geen vervanging voor zorgverleners. Zorgverlening is mensenwerk, waarin empathie en directe aandacht centraal staan. Bovendien vraagt de implementatie van AI om een grondige aanpak: het vereist tijd, gedetailleerde controle en voortdurende evaluatie – middelen die in de huidige situatie helaas vaak ontbreken. ↩︎