Medicijnresten inleveren voor een schoner milieu

door

Van zaterdag 19 oktober tot en met zondag 3 november vindt ‘de Week van Ons Water’ weer plaats. Dit jaar ligt de focus opnieuw op het verantwoord omgaan met medicijnenresten voor een schoner milieu. De boodschap is duidelijk: “Medicijnen over? Laat het milieu niet in de steek en lever ze in bij je apotheek!”

Tijdens deze periode wordt extra aandacht gevraagd voor het inleveren van ongebruikte medicijnen. Medicijnresten kunnen schadelijk zijn voor het milieu, en door ze bij de apotheek in te leveren, kunnen ze op de juiste manier worden verwerkt. Bovendien wordt iedereen aangemoedigd om met de apotheker in gesprek te gaan over het gebruik van medicijnen, zodat er minder vaak ongebruikte medicijnen overblijven.

Verspil geen pil

De landelijke inzamelweek is een initiatief van de Coalitie Duurzame Farmacie (KNMP, Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen, Neprofarm en Bogin), het Instituut Verantwoord Medicijngebruik (IVM) en MediSchoon. Met deze campagne willen zij voorkomen dat medicijnresten in het milieu terechtkomen en verspilling tegengaan. Heb je nog ongebruikte medicijnen in huis? Lever ze in bij je apotheek en draag je steentje bij aan een schoner milieu!

In Nederland gebruiken zo’n 11 miljoen mensen regelmatig medicijnen. Jaarlijks worden er ongeveer 420 miljoen doosjes met geneesmiddelen verstrekt, in verschillende vormen zoals tabletten, capsules, zalven, gels, druppels en injectievloeistoffen.

Milieu-impact van Medicijnresten in Water

Wanneer medicijnen worden gebruikt, verdwijnen ze niet zomaar uit het milieu. Resten van deze middelen komen via urine en ontlasting in het riool terecht. Ook bij het wassen van zalven of gels van het lichaam of uit kleding, belanden medicijnresten in het water. Hierdoor komt jaarlijks minstens 190.000 kilogram aan medicijnresten in ons oppervlaktewater terecht.
Sommige geneesmiddelen hebben een bewezen negatieve impact op het waterleven en de kwaliteit van drinkwater. Zo kunnen pijnstillers weefselschade veroorzaken bij vissen, kunnen anticonceptiemiddelen leiden tot geslachtsverandering bij vissen, en beïnvloeden antidepressiva het gedrag van kleine waterkreeftjes en vissen.

Het is daarom belangrijk om hier meer aandacht aan te besteden. Innovaties in waterzuiveringstechnologieën zijn noodzakelijk, maar wat niet in het water komt, hoeft er ook niet uit gehaald te worden.

Voorkomen is dus beter. Daarom is het belangrijk om:

  • Medicijnverspilling tegen te gaan.
  • Ongebruikte medicijnen in te leveren bij de apotheek.

Op deze manier kunnen we de impact van medicijnresten op het milieu verminderen.

De Rijksoverheid werkt samen met de zorg- en watersector in de Ketenaanpak ‘Medicijnresten uit Water’ om de vervuiling van grond- en oppervlaktewater met medicijnresten te verminderen. Het doel is om verspilling tegen te gaan zonder de toegankelijkheid van geneesmiddelen voor patiënten in gevaar te brengen. Deze aanpak richt zich op vijf thema’s en brengt negen ketenpartners samen, waaronder geneesmiddelenproducenten, apothekers, voorschrijvers en patiënten.

Lees ook waarom apothekers niet zonder hun assistenten kunnen en hoe ze samen hun krachten bundelen.

1. Medicijnverspilling: Wat kun jij doen?

  • Bewustwording: Sta stil bij elke pil
    Het tegengaan van medicijnverspilling begint bij bewustwording. Iedereen moet zich realiseren dat verantwoord en bewuster omgaan met geneesmiddelen essentieel is. Dit kan door het principe ‘refuse-reduce-reuse-recycle’ toe te passen. Patiënten spelen hierin een belangrijke rol. Het is belangrijk om verspilling onderdeel te maken van gesprekken tussen artsen, apothekers en patiënten. Via social media kunnen patiënten daarnaast beter geïnformeerd en betrokken worden bij dit onderwerp.
  • Voorraadbeheer: Geneesmiddelen zijn kostbaar
    Een efficiënte en goed afgestemde distributieketen is cruciaal om medicijnverspilling te verminderen. Een slim voorraadbeheer voorkomt onnodige tekorten én overschotten. Het is hierbij belangrijk dat alle schakels in de keten nauw met elkaar samenwerken. Door de voorraad aan het eind van de keten zo laag mogelijk te houden, kan verspilling worden teruggedrongen. Tegelijkertijd is het van belang om op tijd te bestellen, zodat vraag en aanbod goed op elkaar worden afgestemd, bijvoorbeeld wanneer patenten aflopen.
  • Gepast voorschrijven: Alleen wat nodig is
    Een belangrijke stap in het voorkomen van verspilling is ervoor zorgen dat medicijnen alleen worden voorgeschreven wanneer ze echt nodig zijn. Er moet meer aandacht komen voor preventie en het welzijn van de patiënt. Door kleinere hoeveelheden voor te schrijven en te zorgen voor goed gebruik, kan verspilling verder worden verminderd. Artsen, apothekers en zorgverzekeraars moeten hierin samenwerken. Het is ook belangrijk om te monitoren of de voorgeschreven medicatie het gewenste effect heeft.
  • Gepast ter hand stellen: De juiste dosis op het juiste moment
    Veel mensen houden wel eens medicijnen over, vaak omdat ze voor een langere periode zijn meegegeven dan nodig was. Daarom moeten voorschrijvers en apothekers beter samenwerken om de juiste hoeveelheid medicijnen op het juiste moment te verstrekken. Goede communicatie met de patiënt over het bewaren van medicijnen en het regelmatig controleren van herhaalrecepten kunnen helpen om verspilling te verminderen. Ook kan een herhaalservice, gekoppeld aan een monitoring van het medicijngebruik, bijdragen aan een efficiënter gebruik van geneesmiddelen.
  • Inzamelen en monitoren: Voorkomen dat medicijnresten in het water belanden
    Een groot deel van de medicijnresten komt in het water terecht via urine en ontlasting. Maar een deel van de vervuiling ontstaat doordat ongebruikte medicijnen in het restafval belanden of worden weggespoeld. Een derde tot de helft van de mensen levert hun overtollige medicijnen in bij de apotheek of het milieupunt van de gemeente, maar dat kan nog beter. Regionale initiatieven en stimulansen kunnen helpen om mensen aan te moedigen hun medicijnresten correct in te leveren. Daarnaast is het belangrijk om met patiënten te bespreken waarom ze medicijnen overhouden, zodat verspilling in de toekomst verder beperkt kan worden.


Deze samenwerking tussen de negen ketenpartners – geneesmiddelenproducenten, groothandels, apothekers, voorschrijvers, verpleegkundigen, drogisten, patiënten, zorgverzekeraars en de overheid – moet ervoor zorgen dat medicijnresten in het water zoveel mogelijk worden teruggedrongen en verspilling wordt voorkomen.

Meer hierover kun je lezen in de informatiegids ‘verspil geen pil’ van het KNMP.
https://www.knmp.nl/sites/default/files/2022-04/Inspiratiegids_Verspil_geen_Pil_v10.pdf

2. Medicijnresten inleveren bij de apotheek

Als je medicijnresten wilt inleveren bij de apotheek, zijn er een paar zaken waar je op moet letten:

  • Doosjes
    Lever alleen de strips met medicijnen in. Het kartonnen doosje kun je bij het oud papier doen.
  • Flesjes en tubes
    Verwijder het etiket om je privacy te beschermen voordat je deze inlevert.
  • Gebruikte naalden
    Lever deze altijd in een speciale naaldencontainer in.
  • Lege glazen flacon
    Deze kun je zelf in de glasbak deponeren.

Door op deze manier om te gaan met medicijnresten, zorg je ervoor dat ze veilig en milieuvriendelijk worden afgevoerd.

Laat me weten hoe actief jij of jouw organisatie betrokken is bij dit onderwerp.

Ontdek meer van ZORGSOCIALS

Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.

"Jouw mening en ideeën maken deze blog nog waardevoller. Laat hieronder je reactie achter – ik hoor graag van je!"