Antoni van Leeuwenhoek: Een nieuwe weg in de strijd tegen kanker

Het Amsterdamse Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis (AVL) heeft een opmerkelijke stap gezet: als publieke zorginstelling ontwikkelen zij zélf een medicijn voor de behandeling van uitgezaaide kanker.
Hiermee doorbreken zij de traditionele rol van grote farmaceuten in het ontwikkelproces, wat niet alleen innovatief is, maar ook een groot verschil kan maken in de betaalbaarheid van medicijnen.
Luister naar een fragment van NPOradio1 in gesprek met Inge Jedema, onderzoeker bij het Antoni van Leeuwenhoek.

Waarom dit zo bijzonder is

Normaal gesproken worden nieuwe medicijnen ontwikkeld en op de markt gebracht door farmaceutische bedrijven. Dit brengt vaak hoge kosten met zich mee, niet alleen vanwege de complexe ontwikkelingsprocessen, maar ook vanwege de winstmarges die farmaceuten hanteren. Door deze aanpak om te draaien, houdt het AVL meer controle over de kosten, wat uiteindelijk kan zorgen voor betaalbaardere behandelingen en betere toegankelijkheid.

Toch is deze aanpak niet zonder uitdagingen. Het ontwikkelen van een medicijn vereist het opstellen van een uitgebreid dossier voor de Europese Geneesmiddelenautoriteit (EMA). Dit is nodig om de benodigde registratie en toelating tot de markt te verkrijgen. En het AVL is hierin niet de enige speler.

Concurrentie uit onverwachte hoek, of toch niet?

Terwijl het AVL hard werkt aan hun EMA-dossier, heeft ook een Amerikaanse farmaceut zich op dit medicijn gestort. Dit bedrijf heeft een eigen dossier ingediend, wat de kans vergroot dat zij eerder de benodigde vergunning ontvangen. Dit maakt de situatie spannend: wie mag straks deze veelbelovende behandeling daadwerkelijk op de markt brengen? En wat betekent dit voor de kosten en toegankelijkheid van het medicijn?

Een bedreiging voor het verdienmodel

De aanpak van het AVL wordt door farmaceuten met argusogen bekeken. Dit project vormt een directe bedreiging voor hun verdienmodel, waarin winst vaak vooropstaat. Toch is deze stap broodnodig. De zorgkosten blijven stijgen, en steeds meer mensen hebben moeite om toegang te krijgen tot de juiste behandelingen. Het AVL laat zien dat het ook anders kan, met de patiënt én de betaalbaarheid van zorg als belangrijkste focus.

De cijfers

Het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis (AVL) heeft een nieuw geneesmiddel ontwikkeld dat ze voor ongeveer €70.000¹ per patiënt kunnen aanbieden. Ter vergelijking, het concurrerend middel van de farmaceuten kost ongeveer $515.000 per patiënt.

Wat betekent dit voor de toekomst?

De keuze van het AVL is een inspiratie voor de zorgsector en een signaal dat innovatie niet altijd uit de commerciële hoek hoeft te komen. Maar er zijn ook vragen: hoe vaak kunnen publieke instellingen deze stap zetten? En welke rol blijven farmaceuten spelen in een tijd waarin de betaalbaarheid van zorg steeds urgenter wordt?

De uitkomst van deze strijd – wie de vergunning ontvangt – zal bepalend zijn voor de toekomst van dit medicijn. Eén ding is zeker: dit initiatief van het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis zet een belangrijke discussie op scherp. Zorg moet toegankelijk blijven voor iedereen, en misschien is dit wel de eerste stap naar een nieuwe manier van medicijnontwikkeling. #samenwijzer

1. In studieverband. Zodra het medicijn als geregistreerd geneesmiddel op de markt komt, zullen er nog enkele extra kosten bijkomen. Echter, deze kosten zullen naar verwachting niet hoger zijn dan €100.000. ↩︎