Waarom wordt abortuspil wel vergoed vanuit de basisverzekering, en de anticonceptiepil niet altijd? Het verschil in vergoeding heeft te maken met de manier waarop de overheid deze twee zaken beoordeelt binnen de Zorgverzekeringswet (Zvw).
Hier zijn de belangrijkste redenen voor dit verschil
Medische noodzaak vs. preventie: Abortus wordt gezien als een medische handeling die noodzakelijk kan zijn in bepaalde situaties, bijvoorbeeld bij een ongewenste zwangerschap met ernstige gevolgen voor de vrouw, of wanneer er sprake is van een medische indicatie. Anticonceptie wordt daarentegen voornamelijk gezien als preventie, het voorkomen van een zwangerschap. Hoewel preventie ook belangrijk is, wordt het in de Zvw anders beoordeeld dan curatieve (genezende) zorg of zorg die als medisch noodzakelijk wordt beschouwd.
Kosten-batenanalyse: De overheid maakt bij de bepaling van het basispakket een kosten-batenanalyse. Bij abortus wordt de afweging gemaakt dat het vergoeden ervan uiteindelijk maatschappelijk gezien kostenbesparend kan zijn (bijvoorbeeld door het voorkomen van ongewenste zwangerschappen met mogelijke maatschappelijke gevolgen). Bij anticonceptie is deze afweging anders, mede omdat er een breed scala aan anticonceptiemiddelen beschikbaar is met verschillende kosten.
Eigen verantwoordelijkheid: De overheid legt een grotere verantwoordelijkheid bij individuen voor de kosten van anticonceptie. Dit is mede ingegeven door het idee dat het plannen van een gezin een persoonlijke keuze is.
Leeftijdsgrens: Tot 21 jaar wordt anticonceptie wel vergoed vanuit de basisverzekering. Dit is een politieke keuze geweest om jonge vrouwen te ondersteunen bij het maken van keuzes over hun lichaam en om ongewenste tienerzwangerschappen te voorkomen.
Samengevat
Het verschil in vergoeding wordt bepaald door een mix van factoren, zoals de inschatting van medische noodzaak, de kosten-batenanalyse en de mate van eigen verantwoordelijkheid. Abortus wordt beschouwd als een medisch noodzakelijke ingreep in bepaalde omstandigheden en valt daarom onder de basisverzekering. Anticonceptie daarentegen wordt voornamelijk gezien als een preventieve maatregel en valt (voor personen ouder dan 21 jaar) buiten het basispakket.
Toch is het opvallend dat er vanuit de overheid én zorgverzekeraars sterk wordt gehamerd op preventie, met de boodschap dat ‘voorkomen beter is dan genezen’. Het niet standaard vergoeden van anticonceptie boven de 21 jaar lijkt daarmee in tegenspraak, aangezien goede toegang tot anticonceptie juist helpt om ongeplande zwangerschappen en medische ingrepen zoals abortus te voorkomen.
Belangrijk om te onthouden
De discussie over de vergoeding van anticonceptie is een terugkerend politiek thema. Er zijn regelmatig voorstellen om anticonceptie voor alle vrouwen (of in ieder geval tot een bepaalde leeftijd) te vergoeden vanuit de basisverzekering.
Sommige aanvullende verzekeringen bieden wel een vergoeding voor anticonceptie. Het is dus raadzaam om je polisvoorwaarden te controleren of contact op te nemen met je zorgverzekeraar.
