Je staat bij de apotheek, er staan tien mensen voor je, en er is maar één persoon achter de balie. Die persoon werkt zich een slag in de rondte, beantwoordt vragen, controleert medicijnen en probeert iedereen te helpen. Ondertussen groeit de rij, stijgt de spanning, en worden de gezichten steeds chagrijniger. Personeelstekort is geen uitzondering meer, het is de nieuwe realiteit in Nederlandse apotheken.
Een recent onderzoek van Nivel laat een onthutsend beeld zien: maar liefst 75% van de openbare apotheken worstelt met een tekort aan personeel. Dat betekent dat drie op de vier apotheken waarin jij je medicijnen haalt, onderweg is naar een burnout. En jij, als patiënt, krijgt daar de gevolgen van te voelen.
De harde cijfers achter de crisis
De numbers don’t lie, en ze zijn niet bepaald bemoedigend. Gemiddeld een kwart van alle apothekersassistenten is het afgelopen jaar uitgestroomd. Dat is één op de vier! Apotheken verwachten dat het tekort alleen maar groter wordt: van gemiddeld 1,5 fulltime krachten nu naar 1,9 in het komende jaar.
Dit onderzoek, uitgevoerd onder 420 openbare apothekers, schetst een beeld van een sector die letterlijk leegloopt. En waarom? De redenen zijn pijnlijk voorspelbaar maar niet minder alarmerend:
- Laag salaris (bij twee derde van apothekers de hoofdreden)
- Hoge werkdruk die onhoudbaar wordt
- Negatieve houding van patiënten aan de balie
- Onvoldoende waardering voor het vak
Waarom blijven mensen weg uit de apotheek?
Het is niet zo dat apothekersassistenten lui zijn of geen zin hebben om te werken. Integendeel, velen zijn juist het vak ingerold vanuit passie voor de zorg. Maar passie vult geen bankrekening, en passie compenseert niet voor uitputting.
Apothekers geven eerlijk toe dat hun assistenten een salaris krijgen dat lager ligt dan vergelijkbare functies1. Tegelijkertijd nemen de verantwoordelijkheden en werkdruk alleen maar toe. Medicijntekorten zorgen ervoor dat assistenten gemiddeld zestien uur per week bezig zijn met het oplossen van leveringsproblemen. Dat zijn bijna twee volledige werkdagen per week besteed aan frustratie en probleemoplossing.
Daarbovenop krijgen ze regelmatig de volle laag van boze patiënten die hun medicijn niet kunnen krijgen, lange wachttijden moeten accepteren, of simpelweg niet begrijpen waarom alles zo lang duurt.
De domino-effecten die jij voelt
Dit personeelstekort is niet alleen een probleem voor apothekers, het raakt jou direct. Ongeveer driekwart van de apothekers geeft aan dat ze belangrijke zorgtaken niet meer kunnen uitvoeren:
- Huisbezoeken worden geschrapt
- Zorgprojecten voor specifieke patiëntgroepen vallen weg
- Preventiezorg krijgt geen prioriteit meer
- Polyfarmaciegesprekken worden uitgesteld
Zes op de tien apothekers zegt dat cruciale medische beslissingen langer duren door het tekort. Dat betekent dat jouw medicijnkeuze, dosering of bijwerkingen minder aandacht krijgen dan nodig is.
Maar het gaat verder dan zorg alleen. Administratieve taken blijven liggen, kwaliteitssystemen worden minder goed onderhouden, en er is minder tijd voor nascholing van het personeel. Het is een neerwaartse spiraal waarin de kwaliteit van zorg onder druk komt te staan.
Lichtpuntjes in de duisternis
Gelukkig is niet alles doom and gloom. Apothekers vertellen ook wat mensen wél motiveert om in het vak te blijven. Het team van collega’s, het directe patiëntencontact en de liefde voor het vak zijn krachtige drijfveren. Veel apothekersassistenten vinden het nog steeds fantastisch om mensen te helpen met hun gezondheid.
Eerste- en tweede-uitgiftegesprekken worden bijna altijd nog gedaan, net als advies bij zelfzorgmiddelen. De basis staat er nog, maar alles eromheen begint af te brokkelen.
Wat kunnen we hieraan doen?
De oplossing ligt niet bij één partij, maar vraagt een gezamenlijke aanpak. Een nieuwe cao voor apotheekmedewerkers bleek nodig. Als we willen dat mensen in dit vak blijven werken, moeten we ze ook eerlijk belonen voor het werk ze verrichten.
Daarnaast moeten we als patiënten realistischer worden over wat we kunnen verwachten. Begrip tonen voor wachttijden, vriendelijk blijven ook als je geïrriteerd bent, en beseffen dat die persoon achter de balie zijn of haar best doet onder moeilijke omstandigheden.
De overheid en zorgverzekeraars moeten ook hun verantwoordelijkheid nemen. Medicijntekorten kosten apothekers enorm veel tijd, tijd die ten koste gaat van patiëntenzorg.
En ook is bijvoorbeeld de SBA gestart met een campagne, om middelbare scholieren enthousiast te maken over het vak van apothekersassistent.
De keuze is aan ons
We staan op een kruispunt. We kunnen accepteren dat apotheken onderbemand raken en de zorgkwaliteit achteruitgaat. Of we pakken dit probleem gezamenlijk aan en zorgen ervoor dat Nederlandse apotheken weer een aantrekkelijke werkplek worden.
Wat jij kunt doen? Begin met begrip en geduld tijdens je volgende apotheekbezoek. En vraag je lokale politici wat zij doen om dit probleem op te lossen.
Hoe ervaar jij de service in jouw apotheek? Merk je de gevolgen van het personeelstekort?
- Inmiddels ligt de nieuwe cao op tafel. ↩︎
Ontdek meer van ZORGSOCIALS
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.